Norma PN-ISO 9836:2015-12

Kolejne zamieszanie i niepewność

Tak,  proszę Państwa mamy nową normę, kolejną normę z zakresu pomiarów powierzchni.  Niedawno pojawiła się norma IPMS, która miała niby znosić inne normy, ale moje doświadczenie podpowiada mi, że to się nie uda, żeby była tylko jedna norma. Wynika to z faktu, że nikt nie chce tak łatwo rezygnować ze swoich posad i uzyskiwanych profitów. Jest to mój pierwszy artykuł o charakterze tak mocno krytycznym do zastanych faktów. Myślę jednak, że nie ostatni.

O normie

Norma  PN-ISO 9836:2015-12 weszła w życie z końcem 2015 r., ale z napisaniem tego artykułu wstrzymałem się trochę ze względu na oczekiwaną odpowiedź na moje pytania z Polskiego Komitetu Normalizującego (PKN) dotyczące właśnie normy PN-ISO 9836:2015-12. Dodatkowo zanim zadałem pytania do twórców normy trochę zeszło abym zrozumiał tą normą – tzn. w dalszym ciągu jej nie rozumiem.

Norma PN-ISO 9836:2015-12 jest absolutnie nieprecyzyjna, aby nie użyć tutaj bardziej dosadnych słów.

Która norma rządzi „1997” czy „2015”?

Teraz nadal rządzi PN-ISO 9836:1997, mimo że na okładce nowej normy „2015” jest napis „zastępuje PN-ISO 9836:1997”. Polski Komitet Normalizacyjny tak sobie postanowił i na tym respektowanie tej normy na dzień dzisiejszy się kończy. Na stronie drugiej normy informacja jest powtórzona, że norma „2015” zastępuje normę „1997”. Dlaczego mimo zapisu norma nie obowiązuje? Rząd polski nie zdążył, albo w ogóle nie ma zamiaru dokonać nowelizacji ustaw czy rozporządzeń. W Rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego widnieje wpisana norma PN-ISO 9836:1997 (wpisana jest ona w załączniku do rozporządzenia), nie ma natomiast nigdzie wpisanej normy PN-ISO 9836:2015-12. Wniosek tu jest prosty – architekci projekty budowlane zapewne dalej wykonują według normy PN-ISO 9836:1997.

Zadając pytania do PKN w sprawach merytorycznych należy się zwrócić do właściwego Komitetu Technicznego (KT) lub właściwej Rady Sektorowej. Po wysłaniu przez mnie pytań do normy na ogólny adres PKN pytania w końcu  trafiły do KT nr 232 ds. Zasad Sporządzania dokumentacji Projektowej w Budownictwie. Dostałem 14 odpowiedzi na 14 zadanych pytań. Poniżej omówię, skomentuję niektóre pytania wraz z odpowiedziami. Na czerwono cytowane odpowiedzi od PKN-u.

Problem 1

1)Pytanie czy mierząc lokal mieszkalny w celu kupna / sprzedaży u notariusza obmiar powierzchni należy wykonać normą PN-ISO 9836:2015-12 czy normą PN-ISO 9836:1997?

2) Pytanie czy mierząc lokal mieszkalny w celu założenia karty lokali w ewidencji gruntów i budynków obmiar powierzchni należy wykonać normą PN-ISO 9836:2015-12 czy normą PN-ISO 9836:1997?

Dostałem jedną i taką samą odpowiedź na powyższe dwa pytania:

„Pytania nie dotyczą postanowień normalizacyjnych. Jeśli nie jest to uregulowane przepisami prawnymi, można wybrać dowolną wersję normy.”

Mój komentarz: jak to jest, że sztab ludzi w PKN nie potrafi odpowiedzieć, gdzie w polskim prawie umocowana jest nowo wydana norma? Czy ta norma ma w ogóle umocowanie w prawie, czy jest to wydanie normy dla normy, żeby pokazać „jakiekolwiek” działanie organizacji? Norma jest wydana ale nie wiedzą co się z nią dalej dzieje?

Jeżeli chodzi o pomiar nowych mieszkań do celów kupna-sprzedaży (akt notarialny) to na dzień dzisiejszy obowiązuje jeszcze cały czas norma PN-ISO 9836:1997, co wynika z rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Do rozporządzenia tego odwołuje się wprost prawo budowlane, a do prawa budowlanego odwołuje się Ustawa deweloperska.

Na marginesie, aby było trudniej to Rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków z dnia 29 marca 2001r w § 63.3 „powierzchnię użytkową lokalu ustala się zgodnie z zasadami określonymi w przepisach Ustawy z dnia  2 lipca  1994r o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych” przy czym Ustawa ta została wycofana i zastąpiona (art. 39) Ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Gdy weźmiemy Ustawę o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych oraz o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze to w art. 3 ustęp 5 dodaje się „powierzchnię użytkową lokalu mieszkalnego (…) dokonuje się w świetle wyprawionych ścian, według zasad określonej w Polskiej Normie” czyli według…..  PN-ISO 2015-12 (na okładce jest napisane, że norma „PN-ISO 9836:2015-12 zastępuje normę PN-ISO 9836:1997”. Wniosek może być ciekawy:  projekty robimy jedną normą a pomiar powykonawczy drugą normą. W innym artykule dojdziemy do wniosku czy Ustawa o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkowych mieszkaniowych oraz o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze  również została wycofana art. 39  Ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, bo nie jest to jednoznaczne.

Problem 2

Zadałem pytanie dotyczące przejść drzwiowych:

• Jakie są maksymalne otwory przejścia drzwiowego? Jakimi kryteriami się tutaj kierować?
• Ostatnio mierząc zabytkowe budynki w Warszawie mierzyłem przejście drzwiowe o szerokości 4 metrów, wysokości ok 3 metrów i głębokości ok 1,5m (taka była grubość muru) kiedyś wjeżdżały tam konie z wozami. Czy teraz jest to przejście drzwiowe czy nie? Drzwi tam nie ma, ale obniżenie stropu jest.
• Opis sytuacji: nowe mieszkanie, przejście z kuchni do pokoju (salonu) ma szerokość ok 2 metry, wysokość 2 metry (czyli jest obniżenie stropu) a głębokość 12cm (grubość ściany). Czy to jest przejście drzwiowe? Dodam, że nie ma tam miejsc aby zamontować tak duże uchylne czy nawet suwane drzwi.

Odpowiedź PKN brzmi:

„Tego norma nie podaje, należy się kierować zasadami wiedzy technicznej”

Mój komentarz: tylu ilu geodetów będzie mierzyć podobne sytuacje, tyle będzie interpretacji. Pytanie jest, więc, kto w ogóle opracowuje te normy i wprowadza na polskie realia? Przejścia drzwiowe / wnęki okienne nie są wliczane do powierzchni użytkowej już przy normie PN-ISO 9836:1997 i dalej nowa norma tego nie precyzuje po tylu latach. Takie drobne elementy mają duże znaczenie przy sprzedaży nowych mieszkań, a dla deweloperów robi to duże kwoty. Chyba, że luki w prawie są tworzone pod możliwości ich wykorzystania przez developerów?

Problem 3

Zadałem pytanie dotyczące progów, listew przypodłogowych

Punkt 5.1.5 normy mówi: powierzchnia netto „(…) w stanie wykończonym, na poziomie posadzki, nie licząc listew przypodłogowych, progów itp.”

Moje pytania:

Betonowy „próg” ma wysokość 31cm i szerokość 5 cm –mierzymy na poziomie podłogi czy ponad progiem wtedy powierzchnia będzie większa? Betonowy „próg” ma wysokość 29cm i szerokość 40cm–mierzymy na poziomie podłogi czy ponad progiem wtedy powierzchnia będzie większa? Jakie są wartości graniczne kiedy coś jest progiem a nie jest progiem?

„To są indywidualne rozwiązania, nie uregulowane postanowieniami normy”

Mój komentarz: W poprzedniej normie (PN-ISO 9836:1997) wydaniu z roku 2002 na stronie 24 proponowane jest przyjęcie 30cm, jako granicznej wysokości. Jeżeli cokół ma ponad 30cm wysokości mierzymy do cokołu / progu.  Czy przez tyle lat nie można uszczegółowić takich kwestii? W takich przypadkach, znów każdy geodeta będzie inaczej mierzył powierzchnie użytkowe.

Problem 4

Zadałem pytanie odnośnie mierzenia powierzchni użytkowej w osi ścian rozdzielającej pomieszczenia

Punkt 5 normy –  „metody obliczania według pomiarów w licu przegród budowlanych…” Czy według normy możliwie jest mierzenie powierzchni w osi ścian

• W budynkach biurowych?
• W budynkach handlowo-usługowych (galerie handlowe)?
• W halach magazynowych?
• W budynkach mieszkalnych?

Pytanie to motywuje punktem 1 – zakres normy , gdzie są wymienione trzy podejścia pomiaru. A w normie nigdzie nie znalazłem, że jest zakaz pomiaru powierzchni w osiach ścian.

Czy pomiar w osiach ścian będzie zgodny z normą?

 „Zgodnie z „Zakresem normy” pomiar w osiach ścian jest zgodny z normą (1.b) – nie ma znaczenia przeznaczenie budynku. Proszę jednak zwrócić uwagę na ostatnie zdanie w p. 1 normy, a mianowicie „Dlatego w niniejszej Normie Międzynarodowej opisano metodę mająca wyłącznie praktyczne zastosowanie”. Liczenie wskaźników powierzchniowych w osiach elementów wymagać będzie uważnego stosowania postanowień normalizacyjnych.”

Mój komentarz:

„Liczenie wskaźników powierzchniowych w osiach elementów wymagać będzie uważnego stosowania postanowień normalizacyjnych.” – obecnie nie ma żadnego problemu, aby pomierzyć ścianę z jednej strony przejść z osnową dookoła i pomierzyć z drugiej strony. Mając dwie współrzędne bez problemu możemy wyliczyć grubość każdej ściany. Dokładność takiego działania to 1-3mm przy założeniu znajomości tematu przez ekipę pomiarową (ważny jest sposób założenia i wyrównania osnowy, a przede wszystkim odpowiednie muszą być kąty między punktami nawiązania). I wynika z tego, że teraz kontrowersyjnie pomiar powierzchni przeznaczony dla notariusza do sporządzenia umowy kupna sprzedaży może być pomierzony do osi ścian dla wszystkich budynków z wyłączeniem lokali mieszkalnymi (czytaj problem 1).

Problem 5

Pytanie: czy dobudówka do domu w formie ogrodu zimowego, połączona otwartym przejściem z domem wlicza się do powierzchni zabudowy (dotyczy to punktu 5.1.2 normy – powierzchnia zabudowy).

„Do powierzchni zabudowy nie wlicza się zewnętrznych obiektów pomocniczych, np. szklarni i przybudówek.”

Pytanie: czy dobudówka do domu w formie ogrodu zimowego, połączona z domem drzwiami przeciwpożarowymi wlicza się do powierzchni zabudowy. Dodam, że dom i dobudówka mają osobne ściany (dom ma swoją ścianę i dobudówka ma swoją ścianę) (dotyczy to punktu 5.1.2 normy – powierzchnia zabudowy).

„To jest przykład indywidualny – kwalifikacja nie należy do PKN, można się skonsultować np. ze stosownym organem nadzoru budowlanego”

Pytanie: czy dobudówka do domu w formie ogrodu zimowego, połączona z domem drzwiami przeciwpożarowymi wlicza się do powierzchni zabudowy. Dodam, że dom i dobudówka mają jedną wspólną ścianę. (dotyczy to punktu 5.1.2 normy – powierzchnia zabudowy)

„Jak wyżej”

Mój komentarz: ręce opadają na takie kompetencje osób opracowujących i wdrażających normy.

Podsumowanie

Zadałem do PKN-u 14 pytań. Jednak nie wszystkie tu opisałem, bo na 6 pytań dostałem dość zrozumiałe odpowiedzi i w tym kwestiach wiem, jak mierzyć, a 8 pytań, na które dostałem wymijające i mało konstruktywne odpowiedzi opisałem powyżej. Z niecierpliwością czekam na komentarz do normy, w której będę miał może jakiś mały udział ze względu na swoje pytania, co może sugerować cytat informacji uzyskanej przeze mnie z PKN-u:

„Dziękujemy za obszerny zestaw pytań sugerujący potrzebę bardziej szczegółowych zapisów postanowień normy PN-ISO 9836:2015. Będą one wzięte pod uwagę przy opracowywaniu kolejnego komentarza do normy.

Moim subiektywnym zdaniem w tworzeniu każdej ustawy, normy, rozporządzenia  powinni uczestniczyć branżyści z wieloletnim praktycznym doświadczeniem w danej materii. Jednak w Polsce jest preferowana praktyka robienia bubli prawnych przez ograniczony krąg osób.  Odpowiedzi na moje pytania ze strony PKN udzieli m.in. Małgorzata Pogorzelska i Andrzej Pogorzelski. Zbieg okoliczności nazwisk? 10 lat temu zaczynając przygodę ze swoją firmą geodezyjną, miałem bardzo dobre wyobrażenie o tego typu organizacjach, teraz się to „delikatnie” zmieniło.

Niniejszy artykuł jest chroniony prawem autorskim. Zabrania się jego kopiowania i cytowania bez podania źródła i autora. W przypadku zawinionego naruszenia praw autorskich sprawca będzie zobowiązany do naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.

Autor artykułu

Measure it soon!