Z retoryki polityków wynika, że żyjemy w czasach przedwojennych. Każdemu, kto ma wizję wojny w przyszłości przez głowę przebiegła zapewne myśl o potrzebie skorzystania ze schronu. Wiele lat temu mierzyłem wiele posiadłości prywatnych, które miały schrony przeciwbombowe, a niektóre z nich były większe niż standardowe domy jednorodzinne. Zapotrzebowanie tlenu i żywności na kilka miesięcy to był standard wyposażenia. Widziałem również luksusowe schrony przeciwbombowe, które miały nawet rodzinne sale telewizyjne. Jednak w obliczu wojny nie luksus się liczy, a przetrwanie. Co, zatem dzisiaj wiemy o budowaniu schronów przeciwbombowych – tych publicznych i prywatnych? Niestety jeszcze niewiele, ale i w tym zakresie rząd podjął działania. Ze strony Rządowego Centrum Legislacji wynika, że w nowelizacji Prawa budowlanego przewidziane są przepisy dotyczące wymagań formalno-technicznych w zakresie budowy takich schronów. Zmian powinni spodziewać się również inwestorzy budujący budynki wielorodzinne, galerie handlowe, biurowce. Nowe obiekty z garażami podziemnymi będą musiały być przystosowane do ochrony przed nalotami bombowymi. Ile mamy schronów w Polsce? Gdzie są zlokalizowane? Jakie zmiany przewiduje nowelizacja Ustawy Prawo budowlane w zakresie budowy schronów przydomowych?
Schrony publiczne
Państwowa Straż Pożarna uruchomiła aplikację Schrony, w której można zlokalizować najbliżej znajdujące się schrony. Uruchomienie poprzedzono inwentaryzacją, która trwała w latach 2022-2023. Zainwentaryzowano 234 735 obiektów budowlanych w Polsce i warto zaznaczyć, że w tej liczbie nie ma schronów prywatnych (dane JPSP). „Podczas konferencji prasowej gen. brygadier Andrzej Bartkowiak komendant główny PSP podkreślił: „To było ogromne wyzwanie dla Państwowej Straży Pożarnej. Blisko 13 tys. strażaków brało udział w inwentaryzacji. Zadanie trwało 85 dni, to ponad 171 tys. godzin roboczych. Aktualna sytuacja w liczbach wygląda następująco: w schronach może się ukryć ponad 300 tys. osób ( około 2 tys. obiektów); miejsc ukrycia jest blisko 9 tys. dla ponad 1,1 mln osób; ponadto wytypowano 224 tys. miejsc doraźnego schronienia (…) Pojemność tych obiektów przekracza populację Polski. W MDS-ach, schronach i ukryciach może się schronić w sumie ponad 49 mln osób. Najwięcej strażaków zaangażowanych było w akcję inwentaryzacji na terenie Mazowsza (1 659 funkcjonariuszy PSP) oraz na Śląsku (1 216).” (dane JPSP).
Garaże podziemne jako schrony przeciwbombowe?
Zgodnie z komunikatem wiceszefa MSWiA Wiesława Leśniakiewicza w marcu 2024 r. komisja prawnicza ma zająć sięrozporządzeniem ws. warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle ochronne. Tutaj zmian powinni spodziewać się inwestorzy budujący budynki wielorodzinne, galerie handlowe, biurowce itp. Nowe obiekty z garażami podziemnymi będą musiały być przystosowane do ochrony przed nalotami bombowymi. Myślę, że to dobre rozwiązanie patrząc na fakt, że po kontroli NIK, która wykazała brak hermetyczności w metrze warszawskim i to, że pomieszczenia nie są przystosowanie do pełnienia funkcji ochronnych. Warto wiedzieć, że wojewoda mazowiecki może wydać decyzję o militaryzacji metra warszawskiego i wtedy ludności cywilnej w ogóle do metra wpuścić nie będzie można. Lokalizacja tych obiektów jest z oczywistych względów utajniona. Leśniakiewicz wskazał, że mają być dwie kategorie schronów – jedne o odporności podstawowej, a drugie o podwyższonej. Z kolei budowle ochronne będą dzielone na trzy kategorie. Leśniakiewicz wyraził opinię, że być może to plany miejscowe powinny wskazywać obszary pod budowę obszarów szczególnego ryzyka i miejsca, gdzie należy budować schrony (dane PAP).
Schrony przydomowe na zgłoszenie?
Warto zwrócić uwagę na zarządzenie MRiT z dnia 28 marca 2023 r. w sprawie powołania zespołu dla opracowania rozwiązań dotyczących schronów przydomowych i ukryć doraźnych (Dz.Urz.MRiT.2023.16). Zespół ma za zadanie opracowanie rozwiązań dotyczących przydomowych schronów i przydomowych ukryć doraźnych. Dotyczyć to ma obiektów do 35 mkw. służących, jako doraźnych kryjówek mieszkańców budynków jednorodzinnych mieszkalnych na wypadek ataku zbrojnego lub ekstremalnych zjawisk pogodowych. W nowelizacji ustawy zmieniającej ustawę Prawo budowlane wynika, że budowa przydomowego schronu zwolniona będzie z uzyskania PNB. Złożyć będzie trzeba jedynie zgłoszenie i dostarczyć dokumentację techniczną uwzględniającą aspekty konstrukcyjne w celu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia a także aspekty bezpieczeństwa pożarowego. Projekt nowelizacji przepisów jest w toku prac legislacyjnych (dane ze strony Rządowego Centrum Legislacji). Zgodnie z komunikatem wiceszefa MSWiA Wiesława Leśniakiewicza z marca 2024 r. do projektu wpłynęły uwagi, a komisja prawnicza dokona ich oceny i ewentualnej potrzeby ich uwzględnienia.
